Delta Work โครงการแก้ปัญหาน้ำท่วมที่ประสบความสำเร็จของเนเธอร์แลน

เหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ เนเธอร์แลนด์ ในปี1953

และนี่ก็คือสภาพของประเทศเนเธอร์แลนด์ ที่ถูกน้ำท่วมครั้งใหญ่ เมื่อปี 1953 หรือราวๆ 70 ปีที่แล้ว เหตุการณ์นั้นทำให้พื้นที่กว่า 930,000 ไร่ ต้องจมอยู่ใต้น้ำ เกิดความเสียหายกระทบทั้งที่อยู่อาศัย การเกษตรและที่สำคัญก็คือ ชีวิตของผู้คนที่ต้องเสียไปเกือบ 2,000 คน

พอเกิดเหตุการณ์แบบนี้ขึ้น รัฐบาลเนเธอร์แลนด์ก็นั่งไม่ติด ต้องมาคิดว่าจะต้องทำอะไรซักอย่างเป็นการเร่งด่วนแล้ว เพราะฉะนั้นเราจะสรุปให้คุณได้รู้ว่าประเทศนี้ เค้าทำโครงการป้องกันน้ำท่วมให้สำเร็จในที่สุดได้ยังไงกันบ้าง

เหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ เนเธอร์แลนด์ ในปี1953

อย่างที่บอกไปว่า น้ำท่วมครั้งใหญ่ เกิดในปี 1953 แต่ที่จริงแล้วแผนงานบริหารจัดการน้ำของเนเธอร์แลนมีการวางแผนจะทำมาก่อนหน้านั้นแล้ว แต่เหตุการณ์น้ำท่วมรุนแรงมันคือสิ่งที่ผลักดันให้โครงการได้เดินหน้าและเกิดขึ้นจริงได้เร็วยิ่งขึ้น ภายในเวาแค่ 20 วัน หลังน้ำท่วมใหญ่จบลง หน่วยงานศึกษาจัดการสามเหลี่ยมปากแม่น้ำหรือที่มีชื่อเรียกว่า Delta Commission ก็ถูกจัดตั้งขึ้นแบบจริงๆ จังๆ

ปัญหาที่ทีมงานรู้ตอนนั้นก็คือ เขารู้ว่าพื้นดินประเทศอยู่ในระดับต่ำ เมื่อเกิดพายุ น้ำทะเลหนุน มันก็ทำให้เกิดน้ำท่วมได้ง่าย แต่ปัญหาดังกล่าว มันพอมีทางออกอยู่ สรุปเอาให้เข้าใจง่ายๆ ว่า ถ้ามนุษย์สามารถสร้างโครงการแบบ Mega Project อย่าง เช่น สร้างกำแพงกันคลื่น เขื่อน หรือประตูระบายน้ำแบบถูกต้องเหมาะสม ปัญหานั้นน่าจะ "เอาอยู่" แน่ๆ จนในที่สุดก็เกิดโครงการที่ชื่อว่า Delta Works ขึ้นมา

กระทั่งในปี 1958 ถัดมา 5 ปี หลังจากน้ำท่วมครั้งใหญ่ กำแพงกันคลื่นแห่งแรก ที่ชื่อว่า Hollands ljssel Barrier ก็ได้เปิดใช้งานทันที จุดนี้ มีความน่าสนใจตรงที่ว่าการดำเนินการก่อสร้างและเปิดใช้งานนั้น มันเกิดขึ้นก่อนที่ร่างโครงการทั้งฉบับ จะได้รับการอนุมัติจากสภาฯเสียอีก คือนี่กำลังจะบอกว่า เขามีการก่อสร้างบางโปรเจกต์ ตั้งแต่กฎหมายยังผ่านไม่หมด แล้วก็ใช้เวลาแค่ประมาณ 5 ปีก็เสร็จเรียบร้อยแล้ว

สาเหตุที่ต้องทำเร่งด่วน ก็เพื่อป้องกันพื้นที่ด้านในของประเทศเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดน้ำท่วมซ้ำซากก่อน จนกระทั่งถัดมาในปี 1959 ประมาณ 1 ปี หลังจากโครงการแรกเสร็จสิ้นในที่สุด กฎหมาย Delta ก็ผ่านทั้งฉบับ กฎหมายดังกล่าว เป็นแผนงานระยะยาวในการก่อสร้างเขื่อน ประตูระบายน้ำ สถานีสูบน้ำและกำแพงกันคลื่นรวมทั้งหมด 14 โครงการ

โครงการบริหารจัดการน้ำ Delta Work ทั้ง 14 โครงการ

เบื้องต้นมีการวางงบไว้ประมาณ 36,000 ล้านบาท เนื่องจากเป็นโครงการที่ใหญ่มาก และก้ท้าทายมาก ในยุคเมื่อ 70 ปีก่อน นอกจากคิดแค่ว่า สร้างอะไร? สร้างที่ไหน? ยังคิดถึงการดูแลรักษาโครงการให้ทำงานได้ทั้งในปัจจุบันและอนาคตอีกนับร้อยปีที่น้ำทะเล อาจเพิ่มสูงขึ้นได้อีก แล้วก็ยังพูดถึงเรื่องของการเก็บภาษีการจัดการน้ำ ภาษีพิเศษที่จะเพิ่มขึ้นมา ภาษีดังกล่าวจะเก็บจากประชาชนเพื่อเอามาดูแล บำรุงรักษาโครงการให้ดำเนินไปได้ด้วยในอนาคต

แต่ถึงจะเขียนแผนงานไว้ดีแค่ไหน แต่พอลงมือก่อสร้างจริงๆ การก่อสร้างก็ต้องดำเนินไปเป็นส่วนๆ ตามความสำคัญหรืองบประมาณ ซึ่งในกราฟิกนี้ จะเห็นว่าโครงการต่างๆ ถูกทยอยสร้างและทยอยเสร็จกันมาเรื่อยๆ

สุดท้ายโครงการที่อนุมัติ เมื่อปี1959 กว่าจะเสร็จจริง ก็คือในปี1997 ใช้เวลาเกือบ 40 ปี หลังกฎหมายผ่านและทุ่มงบประมาณไปมากกว่า 200,000 ล้านบาท ซึ่งสูงกว่าแผนที่ตั้งไว้ถึง 6 เท่า!!!

แต่ถ้าเรามาพูดถึงเรื่องความคุ้มค่าของโครงการ โครงการจัดการน้ำและป้องกันน้ำท่วม ถ้าเราจะหาผลประโยชน์ทางตัวเลขตรงๆ มันก็อาจจะลำบากไปสักหน่อย และคงจะเจอแต่ตัวเลขขาดทุน

ถ้าจะเปรียบกัน มันก็ไม่หมือนกับโครงการรถไฟ เป็นต้น ที่มีคนขึ้นใช้บริการ มีการจ่ายค่าตั๋ว มีโอกาสทำกำไรคืนได้(ถึงแม้บางประเทศจะขาดทุนตลอดก็ตาม) แต่ผลประโยชน์ทางอ้อมที่เกิดจากDelta Works นับเป็นความสำเร็จที่คุ้มค่ามาก เริ่มจากจุดประสงค์หลักมันก่อน มันป้องกันน้ำท่วมใหญ่ ไม่ให้เกิดขึ้นอีก มันช่วยรักษาชีวิต คนเนเธอร์แลนด์นับพันต่อปี ช่วยชีวิตคนได้ ก็คุ้มมากแล้ว

ประตูระบายน้ำDelta Work

ถัดมาก็คือชื่อของDelta Works กลายเป็นโครงการที่โด่งดังทั่วโลก สร้างชื่อเสียงให้กับเนเธอร์แลนด์ให้เป็นหนึ่งในผู้นำ ด้านบริหารจัดการน้ำ และการป้องกันน้ำท่วม กลายเป็นต้นแบบให้หลายๆประเทศศึกษาดูงาน ถัดมาคือเรื่องการเกษตร เพราะการสร้างทั้งกำแพงกันคลื่น การสร้างเขื่อน ประตูระบายน้ำ อะไรเหล่านี้ มันช่วยจัดการน้ำให้เป็นไปในทิศทางที่ต้องการช่วยไล่น้ำทะเล ออกจากพื้นที่เพาะปลูก ทำให้เกิดพื้นที่น้ำจืด ทั้งแม่น้ำและทะเลสาบ ให้เกษตรกร ใช้ประโยชน์ในด้านเกษตรกรรมได้ จากเดิมที่พื้นที่26% ว่าน้ำจะท่วมหรือไม่? ท่วมตอนไหน? ปีนี้น้ำจะเค็มรึเปล่า? ผลผลิตจะเสียหายหรือไม่?

จนสุดท้ายไม่น่าเชื่อ ไม่น่าเชื่อว่าในปัจจุบัน เนเธอร์แลนด์ มีผลผลิตด้านการเกษตรส่งออกมูลค่าอันดับ2 ของโลก เป็นรองแค่เพียงสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีพื้นที่ประเทศใหญ่กว่านับร้อยเท่า หรือจะพูดง่ายๆ ก็คือเนเธอร์แลนด์ มีพื้นที่น้อยกว่าไทย 12 เท่าตัว

เรื่องสุดท้าย ก็สำคัญและน่าสนใจ เพราะว่า ถึงแม้ว่าDelta Worksจะสำเร็จไปแล้ว แถมยังใช้งานได้ดีอีกด้วย แต่พวกเขาก็ตั้งใจจะพัฒนาต่อไป อย่างล่าสุดปี2008 ที่ผ่านมา ทางหน่วยงานDelta Commission ที่คอยดูแลโครงการจัดการน้ำได้จัดทำรายงานที่มีข้อมูลว่า ระบบที่ใช้อยู่ทุกวันนี้อาจจะยังไม่ดีพอกับการใช้งานในยุคอนาคต เนเธอร์แลนด์ยังคงพัฒนาระบบป้องกันน้ำท่วมเพื่อให้รองรับน้ำทะเลที่จะเพิ่มขึ้น

ในช่วง 190 ปีข้างหน้า

โดยที่เขาคิดวางแผนงานไว้เผื่อเป็นร้อยปี พวกเขาคาดว่าระดับน้ำทะเล อาจจะพุ่งขึ้นสูงถึง 1.3 เมตร ภายในปี2100 และเพิ่มขึ้นสูงอีกถึง 4 เมตร ภายใน2200 ซึ่งคาดว่าจะต้องใช้งบมากถึง 4.6 ถึง 5 ล้านล้านบาท ในการพัฒนาโครงการ ในช่วง 90-100 ปี ต่อจากนี้ ถ้าประเมินเป็นตัวเลขมันสูงมาก แต่หากเราเทียบกับระยะเวลาและผลที่คาดว่าจะได้ในอนาคต มันน่าจะเป็นอะไรที่คุ้มค่าอย่างยิ่ง

จากโครงการจัดการน้ำ ที่เริ่มเมื่อ70ปีก่อน ผ่านมาแล้ว70ปี ในที่สุดวันนี้เนเธอร์แลนด์ก็สามารถเปลี่ยนจากประเทศที่น้ำท่วมซ้ำๆซากๆ กลายเป็นหนึ่งในประเทศที่บริหารจัดการน้ำได้ดีที่สุดประเทศหนึ่ง ทั้งการดูแลพื้นที่เมือง ไม่ให้น้ำท่วมอีก การดูแลพื้นที่เพาะปลูก ที่จะส่งผลต่อการใช้ชีวิตของผู้คน การทำเกษตร การทำธุรกิจ การค้าขายในประเทศ ส่งผลถึงการลงทุน การท่องเที่ยว และภาพลักษณ์ที่ดีของประเทศอีก

ประตูระบายน้ำDelta Work

แต่ที่สำคัญที่สุดนั่นก็คือ เรื่องของ "ชีวิต" ผู้คนในประเทศที่ไม่ต้องมาสูญเสียให้กับน้ำท่วมครั้งใหญ่ ไม่ต้องมาเสี่ยงชีวิตปีละเป็นพันๆคน และนี่น่าจะเป็นเหตุผลที่ทำให้ การลงทุนครั้งใหญ่ของเนเธอร์แลนด์ กลายเป็นเรื่องที่คุ้มค่าที่สุด และใช้งานได้ดีที่สุดในยุคปัจจุบันอีกด้วย